شرکت مادر تخصصی خدمات کشاورزی
شرکت مادر تخصصی خدمات کشاورزی

شرکت مادرتخصصی خدمات کشاورزی

تاریخ شفاهی خاویار

تاریخ شفاهی


آنه محمد دوجی


صیاد قدیمی
آقای آنه محمد دوجی با 91 سال سن به مدت 37 سال به عنوان سرصیاد در شیلات ناحیه چهار فعالیت داشت. در سال 1326 به عنوان اشپز در کومه عراز محمد شیروانی در منطقه صیدگاه میان قلعه به مدت 2 سال فعالیت نمود.در این زمان شیلات دست خوزینی ها بود و تمام امکانات آلات و ادوات صید را خوزینی ها تامین و کار صید را صیادان انجام میدادند.و سهم 50 به 50 بود. بعد از انقلاب بلشویکی و لغو قرارداد با خانواده لیانازوف شخصی روسی به نام راچیکوف که به عنوان معاون فعالیت می کرد و همه کاره شیلات بود و رئیس شیلات هم در آن دوران آقای جاوید بود که در قره سو مستقر بود. همزمان با تشکیل شرکت مختلط ماهی ایران و شوروی که با صیادان به صورت پیمانکاری فعالیت کرده ولی سهام صیادان را به 70% افزایش داده و 30% سهم شرکت بود. تا این زمان دفتر اصلی شیلات در قره سو قرار داشت و قسمت عملیاتی صید و صیادی در آشوراده بوده است. راچیکوف روس مقرر داشت که خوزینی ها حق فعالیت در زمینه صید و صیادی ندارند و فقط می توانستند کارهای دفتری انجام بدهند. 
متاسفانه در این دوران تمام اختیارات با روسها بود و ایرانیان اختیاری نداشتند. در قسمت گودی دهانه رودخانه قره سو هم صیدگاهی وجود داشت که عمل آوری و حمل خاویار انجام می گرفت و مرکزیت شیلات با انزلی بود.
در این دوران صید با قلاب و دام کنفی انجام می گرفت. در سال 1335 تعداد فقط 10 رشته دام کاپرونی به هر کومه تزریق شده و صیادان همان 10 رشته را همراه با 120 رشته دام کنفی در دریا مستقر  می کردند در هنگام بازدید دام 1 نفر صیاد را مامور اینکار می کرند که گیرایی دامهای کاپرونی بیشتر بود. که اگر بیلان کومه یک تن بود و 2تن و 700 کیلو سالیانه خاویار تحویل می دادند.که بعد از ان روسها استفاده از قرماق را به علت زخمی کردن و آسیب به ماهیان ممنوع کردند.
در روش صید با قرماق هم خطراتی متوجه صیادان بود چون در هنگام بازدید امکان فرورفتن قلاب در دست بازدید کننده وجود داشت.
در سال 1326 یک صیدگاه هم در دهانه رودخانه گرگانرود در محل فعلی مجتمع خواجه نفس و صیدگاه گمیشان روبروی شهر گمیشان وجود داشت. که ماهیان قسمت شرق را تحویل می گرفتند. و صیدگاه ترکمن وجود نداشت و شرکتهای پیمانکاری در منطقه خواجه نفس و گمیشان فعالیت داشتند. بعد از آن و با بهتر شدن صید در سواحل شرقی به سمت شمال کومه های خود را به سمت مرز انتقال داده و به جهت بعد مسافت با صیدگاه گمیشان، صیدگاه ترکمن در محل فعلی تاسیس شد.
در شروع صید که اواخر تابستان و اوایل پاییز بود ماهیان صید شده را شور می کردند. در هر صیدگاه مخازن چوبی با کف و دیواره بتونی قرار داشت که ماهیان را دران نمک سود می کردند تا فصل سرما فرا برسد و به با قایق هایی که کار حمل ماهی را انجام می دادند به اشور حمل و از انجا به انزلی بارگیری می شد.